Kadîm İslam Âlimlerini Sakîm Bir Tenkit Akımı…

Kadîm İslam Âlimlerini Sakîm Bir Tenkit Akımı…



Ali, Eren

Bu yazımda, fikir babaları İbn-i Teymiye, fikir kaynakları da İbn-i Teymiye’nin kitapları olan ve söz, fiil ve itikadlarıyla tıpatıp Vehhâbîli-ği yansıtan bazı kimselere dikkat çekmek istiyorum.

Bu kimseler, memleketin muhtelif yerlerinde mebzul. Her halleri Veh-hâbîlikle paralellik arzettiği halde, İslam âlemi Vehhâbiliğe müsbet nazarla bakmadığı için, kendilerinin Vehhâbî olmadığını söylerler.

Fakat onları tanımak zor değildir. Zira en belirgin vasıfları, kitaplarını okuyarak yetiştikleri eski âlimleri tenkit etmektir. Vehhâbîliğin mü-meyyiz vasıflarından biri de onlardaki bu tavır olduğu halde, söz ve itikadlarıyla tipik birer Vehhâbî olan bu muhteremler ne hikmetse Veh-hâbî olmamış oluyorlar!

Ama biz işin aslına bakarız.

Müslüman bir memlekette, müs-lüman bir ana-babadan doğduğu halde İslam inancından uzak olan bir kimse, her ne kadar resmen müslüman gözükse de nasıl ger-çekte müslüman değilse, bunun tersi de böyledir. Yani, bir kimse her ne kadar Vehhâbî değilmiş gibi gözükse de, eğer inanç/îtikad bakımından Vehhâbîlerle paralellik içindeyse, bu kimse bal gibi Vehhâbîdir.

Her neyse… Onlar kendilerini başka gösteredursun, biz onları sıfatlarıyla tanımaya çalışalım.

Bu kimselerin sözleri yaldızlıdır. İşleri laf ebeliği, yaptıkları iş evham peşine düşüp milleti tereddüte sevk etmektir. Buna rağmen maksatları-nın ümmetin hidâyetine çalışmak,

İslam’a ve dine yardımek olduğunu söylerler.

Herhangi âlimin bir eserinde bir kalem sürçmesi görseler, bunu ele alır yola düşerler. Onu vesile ederek istismara başlar, bütün âlimlerin hatta mezheb imamlarının ve onların ictihadlarına uyanların hepsi öy-leymiş gibi itirazlarını sürdürürler.

Yegâne cehd ve gayretleri, bazı meseleler bulup onlarla avam taba-kasını tereddüte düşürüp şaşırtmak ve o mesele üzerinden müctehid im-amlara itirazda bulun-maktır.

Bir sofinin, tasavvuf ve tarikat erbanının tevile muhtaç bir sözüne rastlasalar ona da ağıza alınma-yacak ifadelerle saldırırlar.

Bir tefsirde İsrâiliyata ait bir kıssa görseler bu sefer de onların ağız-larında bütün müfessirler İsrâiliyat-çıdır.

Hiç bir müctehidi beğenmedikleri için hiç bir müctehide uymayıp hiç bir mezhebe bağlı değillerdir. Ama hepsinin söyledikleri aynı olduğu için, eski âlimlere itiraz konusunda adeta aynı mezhebin mensupları gibidirler.

Hiç bir müctehide uymayıp hiç bir mezhebe mensup olmamalarının sebebi, kendilerini hiç bir kimseye uymaya muhtaç görmeyecek kadar yüksekte görmeleridir.

Hem Peygamberimiz’in hem diğer peygamberlerin ve hem de sâlih müslümanların kabirlerini ziyaret etmenin ve şefaatlarını istemenin dînen câiz olmadığını, câizolmamaktan da öte onlardan şefaat dilemenin şirk olduğunu söyleyip dururlar.

Onlara göre, “Şefaat Yâ Resûla-llah!” diyen, bu sözü söyler söylemez müşrik olmaktadır.

Bu itikad, esasen fikir babaları olan İbn-i Teymiyye’den gelmektedir. Nitekim İbn-i Teymiyye, “El-Furkân Beyne Evliyâi’r-Rahmân ve Evliyâi’ş-Şeytân” isimli eserinde, “Peygamber Efendimiz’in ve diğer peygamberler ile sâlih kimselerin yüzü suyu hürmetine, ALLAH’tan yardım isteğinde bulunanların, şirke düştüğünü” söylemektedir.

Aynı kitabın ikinci kısmında evliyâullâhın büyüklerine hakarette bulunmakta ve Muhyiddin ibn-i Arabî (k.s.) Hazretleri’ni tekfire kadar ileri gitmektedir.

İbn-i Teymiye’nin bu tavrı talebelerine de intikal etmiş, talebelerinden İbn-i Kayyim ve İbn-i Abdil Hâdî de eserlerinde, Peygamberimizin ve diğer peygamberlerin kabirlerini ziyaret edenler hakkında onun kullandığı çirkin ifadelerin benzerlerini kullanmaktan geri kalmamışlardır.

Dört mezhebe mensup bir çok âlim İbn-i Teymiyye’ye itiraz babında kalem oynatmıştır.

İbn-i Teymiyye’nin yazdıklarını esas alan Vehhâbîlerin dört mezheb mensuplarına bakış açıları, ifrat derecededir. Dört mezheb mensup-larını dalâlette ve şirkte kabul ettikleri için, tarihte can ve mala zarar kabilinden, müslümanlara yapmadık kö-tülük bırakmadılar.

Zamanımızdaki Vehhâbîlerin gö-rünen en açık halleri, ellerinden geldiği kadar peygamber ve velilerin kabirlerinin ziyaretini engellemektir. Hac ve umrede bu tavırları açıkça görülmektedir.

Evet… Bir kimse ALLAH’a ait bir fiili bir peygamberin veya bir velinin yapacağına inanarak, ALLAH’ı bırakıp-ta ALLAH’tan isteyeceğini onlardan isterse ittifakla imandan çıkar. Bunu ehl-i sünnet zaten baştan kabul ediyor. Fakat böyle bir inanç taşıyan bir müslüman yoktur.

Müslümanlar şöyle inanmakta-dırlar:

Bu büyük zatlar ALLAH’ın sevgili ve seçkin kullarıdır. Onların ALLAH indinde dereceleri vardır. Onların o makamları hürmetine duâlarımızın kabul edilip isteklerimizin yerine getirilmesini ALLAH’tan umar ve bekleriz. Esas yaratıcı olan ise sadece ALLAH’tır.

Müslümanlar, bunu dilleriyle söylemeseler de kalblerinde taşıdıkları inanç budur. Bu inancı taşıyan hiç bir kimsenin de katiyen küfre düştüğü söylenemez.

Evet… Ziyaret âdâbına dikkat etmeyen bazı câhil müslümanlar bulunabilir ve vardır. Fakat tek yaratıcının ALLAH olduğuna inandıkları müddetçe o kimselerin dahi kâfir olduklarına hükmedilemez.

Esasen, bir kimseye kâfir demek cüretkârlığın en ilerisi olup İslam bü-yükleri bundan son derece sakın-mışlardır.

“Dinine bağlı âlimlerin hiç biri, kıble ehli olan hiç bir kimsenin bir günahı sebebiyle kâfir olduğunu söylememiştir” diyen İmam Şârânî (k.s.) Hazretleri, El-Yevâkît ve’l- Cevâhîr adlı eserinde, Şeyhulislam Mahzûmî’den, İmam Şâfiî’nin bir sözünü nakleder. O söz şudur:

“Hevâ ve heves ehlinin, bir günahı sebebiyle kâfir olduğuna hükmetmem. Kıble ehli olan hiç bir kimsenin, bir günahı sebebiyle kâfir olduğuna hükmetmem.”

İslam büyüklerinin sözleri böyle iken, Vehhâbîler tâbir câiz ise önlerine gelene kâfir hatta müşrik damgası vuruyorlar. Fakat korkarız ki, yaftaladıkları kimselerin derekelerine kendileri düşmüş olmasınlar.

Seyyid Ahmed Dahlan, Veh-hâbîlere reddiye olarak kaleme aldığı Ed-Dürrü’s-Seniyye isimli risalesinde, bazı Vehhâbîlerin Peygamberimiz’e noksanlık izafe eden şenî ifadeler kullandıklarını söylemektedir.

Ancak, dört mezhebe göre esas kâfir olanlar, Peygamberimiz hakkın-da şenî ifade kullananlardır.

Müslümanlar olarak bizim inancı-mıza göre Peygamberimiz ALLAH’ın kullarının efendisidir. Hayatında iken ALLAH’a en yakın vesile oydu, vefatın-dan sonra mahşerde ise üstünlüğü şefaatı ile meydana çıkacaktır.

Bu üstünlük, Buhârî ve Müs-lim’deki bir hadis-i şeriften açıkça bellidir. Peygamberimiz Salllallâhü Aleyhi ve Sellem, “Ben kıyamet günü insanların efendisiyim” bu-yurmuşlardır.

Bu gerçek şöyle anlaşılacaktır:

Mahşerde insanlar şefaat etmeleri için Âdem Aleynisselam’dan başla-yarak peygamberlerin büyüklerine varacaklar. Onların her biri insanları kendisinden sonra gelen peygambere havale edecek. Bu insanlar en son Hazreti İsa’ya gelecekler. O da, kendisine gelenleri Hazreti Resûlül-lah’a gönderecek. Peygamberimiz (.) gelenleri kabul edip, “Ben bunun için vazifelendirildim, Ben şefaata ehilim” buyuracak ve şefaat edecek, Hazreti ALLAH da şefaatını kabul edecektir.

Buradaki incelik şudur: Insanlar ilk olarak Peygamberimiz’e gelebilirlerdi. Fakat Hazreti ALLAH onlara önce diğer büyük peygamberlere gitmelerini ilham edecek ve ifade etmeye çalıştığımız gibi en sonunda Peygamberimiz’e gelecekler ve şefaata nâil olacaklardır. Böylece Peygamberimiz’in büyüklüğü ve insanların efendisi olduğu herkes tarafından bilinmiş olacaktır.

Müslümanların avâmı her ne kadar bu inceliği bilmiyor, biliyorsa bile kelimeye dök(e)miyorsa da Peygamberimiz’in dünya ve âhirette insane-ların efendisi olduğuna ve şefaatının iki âlemde de makbul olduğuna inanmakta ve muradlarına ermek için ALLAH’a onu vesile kılmaktadırlar.

Bu inanç, Peygamberimiz’den beri bu zamana kadar müslümanların sahip oldukları bir itikaddır. Bu inançtan ayrılanlar, ancak şeytanın oyuncağı haline gelen sapık bir güruhtur.

Bu kimseler, peygamber ve veliler hakkında “Onlar ölmüş gitmiş-lerdir” diyerek onların şefaat edemeyeceklerini, onlarla tevessül edilemeyeceğini söyleyerek ALLAH’ın bu sevgili kullarını diğer insanların seviyesine indirirler.

Bir de, bu tip kimseler bir taraftan İbn-i Teymiyye’yi överken diğer taraftan Hanbelî olduklarını söylerler. Oysa, o büyük imam asla onlar gibi değildi. O Ahmed ibni Hanbel rahmetüllâhi aleyh ki, Resûlüllah’ın nasıl karpuz yediğini bilmediği için, “Resûlüllah’ın yediği gibi yemeyebilirim” düşüncesiyle ömründe hiç karpuz yememişti.

Onun mezhebinin büyüklerinden olan büyük velî Abdülkadir Geylânî Hazretleri de “Gunye” isimli eserinde Peygamberimiz’le tevessül etmenin câiz olduğunu ifade buyurmaktadır. Sadece Abdülkadir Gey-lânî Hazretleri değil, diğer Hanbelî âlimleri de bu inançtadırlar.

Başta İbni Teymiyye ve onun düşünce ve kanaatlarını kendine rehber edinen Vehhâbîliğin kurucusu Necidli Muhammed bin Adilvehhâb ve ona tâbî olanlar bu hükmün dışındadırlar.

Muhammed bin Abdilvehhab, İbni Teymiyye’den 5 asır sonra gelen ve bir İngiliz ajanının iğvasına kapılıp Vehhâbîlik belasını İslam âleminin başına saran kişidir.

Bu kafada olanların hepsi kendilerini ictihad makamında görmekte, kendilerini müctehid zannetmekte ve dört mezhebten herhangi birini taklit etmeyi reddetmektedirler. Işin garip olanı da, kendilerini doğrudan kitap ve sünnetten yani Kur’an ve hadisten hüküm çıkarma ehliyetinde görmeleridir.

Bu düşüncede oldukları yani kendilerini Kur’an ve hadise doğru-dan bağlı zannettikleri için bir mezhebe bağlı kalmayı lüzumsuz buluyorlar.

Şeytanın kandırmasına kapıl-dıkları için düşünmüyor ve düşüne-miyorlar ki, acaba kendilerinden çok daha âlim olan mezheb imamları, Kur’an ve sünneti onlar kadar bilmiyorlar mıydı?

O mübârek imamlar Kur’an ve sünnet yolunda değil de acaba hangi yoldadırlar? Hatta o mübârek müctehid imamlar, bunlar gibi ibâdet ve tâate karşı gevşek değil, takvâ, verâ, ve zühdde okyanus gibiydiler.

Onların Kur’an ve sünneti anal-maları nerede, bu yeni türedilerin anlamaları nerede!..

Vehhâbî güruhunun fakir babası olan İbn-i Teymiyye, gerçi dalgaları kıyıyı döven büyük bir deniz gibi büyük bir âlimdir. Fakat bu büyük denizin suyu ne yazık ki tuzludur. İçilip istifade edilmeye müsait değil-dir. Kıyıları döven dalgaları, sahile bazan inci mercan bırakırsa da bazan da taş, çör-çöp, midye kabuğu, pislik ve hayvan leşleri bırakmak-tadır.

Bu dalgalardan ne kadar istifade edilebilirse, İbn-i Teymiyye’nin kitap-larından da ancak o kadar istifade edilebilir. Inci ve mercanları midye kabuğu ve hayvan leşlerinden ayırıp istifade ebebilecek seviyede ilmi o-lanlar, buyursunlar onun kitap-larından istifade etmeye çalışsınlar. Değerse tabii…

Ne dersiniz? Acaba bu kimseleri tenkidimiz fazla mı ağır oluyor?

Onların, şefaat dileyen ve İslam büyüklerinin kabirlerini ziyaret eden müslümanları müşrik saymaları mı daha ağır, yoksa bizim onları tenkid şeklimiz mi?

Biz onları tenkitte yalnız değiliz. Muhammed bin Abdilvehhab’ın kar-deşi Süleyman bin Abdilvehhab da onların tenkitçileri arasındadır.

Tenkit sadedinde Vehhâbîlere diyor ki:

“O kadar aşırı hareket ediyorsunuz ki, küfre bulaşan bir kimsenin üzerinde İslam alâmetlerinden bir alâmet gördüğü için ALLAH korkusundan dolayı onu tekfir etmekte tereddüt eden bir kimseyi bile kâfir olarak damgalıyor-sunuz.”

Müslümanları gelişigüzel kâfirlikle damgalamaya çalışanlar, hevâ ve heveslerinin peşine takılanlarla bid’atçı türedilerdir. Bunlar, derya gibi İslam âlimlerinin eserlerini bir tarafa bırakıp kendi sakîm anlayış-larına göre hareket edip hüküm çıkaran sapkın kimselerdir. Verdikleri hükümlerin, ne Ahmed ibn-i Hanbel hazretleriyle ne de Hanbelî mezhebiyle alâka ve münâsebeti vardır...alinti