Tarih'te Türk'lere YApılan Katliamlar.

Katılımcılar::
Gündüz AKTAN (E. Büyükelçi)
Prof. Dr. Hikmet ÖZDEMİR (TTK Ermeni Araş.Bşk)
Bilal ŞİMŞİR (E. Büyükelçi)
Doç. Dr. Yusuf SARINAY (Başbakanlık Devlet Arş.Gen.Müd.)

SUNUCU- Sayın Rektörüm, değerli misafirler; Başkent Üniversitesi Stratejik Araştırmalar Merkezinin düzenlemiş olduğu, "Tarihte Türklere Yapılan Katliamlar" konulu panele hoş geldiniz.

Açılış konuşmasını yapmak üzere, Başkent Üniversitesi Stratejik Araştırmalar Merkezi Müdürü Prof. Dr. Enver Hasanoğlu'nu kürsüye davet ediyorum.

Prof. Dr. ENVER HASANOĞLU (Başkent Üniversitesi Stratejik Araştırmalar Merkezi Müdürü)- Sayın Rektörüm, değerli konuklar, değerli öğretim üyeleri, sevgili öğrenciler, basınımızın güzide temsilcileri; Başkent Üniversitesi Stratejik Araştırmalar Merkezi, birkaç yıldan beri periyodik olarak paneller düzenlemektedir ve bu panellerin konusunu çoğunlukla yurdumuzu ilgilendiren ve çevremizde cereyan eden hadiseler oluşturmaktadır. Böylelikle üniversitelerin önemli görevlerinden biri olan, kamuyu aydınlatma ve ilgilileri uyarma görevini, Başkent Üniversitesi olarak, sizlerin de katılacağını umarak bihakkın yerine getirdiğine inanmaktayım.

Bugünkü panelimizin konusunu çok önemsiyorum. Zira, kanımca bu panelde Batı'nın siyasal ve insanlık tarihinin belli kesitlerine ışık tutulacak ve önemli bazı gerçekler aydınlanacaktır. Türkiye'ye karşı yıllardır planlı bir şekilde sürdürülen haksız soykırım iddialarını ileri süren Batılılar, kendi tarihiyle yüzleştirileceklerdir. Değerli panelistlerimiz Türklere karşı yapılan katliamları, unutulan tarih sayfalarından çıkarıp kamuoyuna ve sizleri sunacaklardır.

Değerli konuklar; gerçeklere dayanmayan Ermeni soykırımı iddiaları, siyasi hesaplarla senaryolaştırılmış ve terör eylemleriyle desteklenmiş ve birçok değerli diplomatımız şehit edilmiştir. Ama bugün parlamentolarından Türkiye aleyhine kararlar üretenler; Ermeni terörünü el altından desteklemişler, hatta çeşitli yollarla teşvik etmişlerdir.

Batı dünyası, dünya siyasi tarihine sömürgeci olarak damgasını vurmuştur. Sanayileşmeyle başlayan yeni ekonomik sistemin gelişmesi, yaşaması ve daha da güçlenmesi için, daha çok mazlum ulusun sömürge haline getirilmesi gerekmekteydi. Daha çok sömürge demek, daha çok savaş, daha çok acı, daha çok insan ölümü demektir. Bugün Türkiye'yi soykırım yapmakla suçlayan, Ermeni anıtları diken Fransa, Çukurova'da kendi himayesinde bir Ermeni cumhuriyeti kurmak için silahlandırdığı Fransız üniformalı Ermeni çeteleriyle, o bölgelerde vahşet yarattığı bir gerçektir. İngiltere, Fransa ve diğer sömürgeci ülkeler, Asya'da, Afrika'da, Hindistan'da, Çin'de, Latin Amerika'da kısacası dünyanın her yerinde, sömürdükleri ve işgal ettikleri ülke insanlarını sindirmek için baskı yöntemlerinin en ağırını uygulamışlardır.

Sevgili konuklar; Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküş döneminde, bağımsızlık adı altında "93 Harbi" diye adlandırdığımız tarihlerde, Avrupa devletlerinin yaptıkları zulüm ve katliamlar neticesinde, neredeyse Avrupa'daki bütün Türkler Anadolu'ya akın ettiği herkesin malumudur; âdeta Avrupa Türkleri Anadolu'ya sürülmüşlerdir. Yunanlıların Anadolu'da, Girit'te, Kıbrıs'ta, Batı Trakya'da yaptıkları katliamları seyreden, onlara daha çok silah ve daha çok para veren Fransa, Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere gibi ülkelerin politikacıları ve genel olarak Avrupa Parlamentosu'ndaki politikacılar, tarihte ulusların gerçekleştirdikleri katliamları ve rezillikleri unutturarak, parmak hesabıyla tarih yazmaya çalışmaktadırlar.. Polıtik katılımcıların bu tür hareketlerden ve girişimlerden vazgeçmelerini ve bunları tarihçilere bırakmalarını öneririm ve eminim ki, tarihin ağır yargısı, mutlaka bunun hesabını Batılılar'dan soracaktır.

Bu duygularla panelimizin başarılı geçmesini diler, panelistlere bu kadar yoğun işleri arasında davetimizi kabul ettikleri için teşekkür eder ve her zaman yanımızda olduğu için Sayın Rektörümüz Mehmet Haberal'a teşekkür eder, hepinize saygı ve sevgiler sunarım.

SUNUCU- Konuşmasını yapmak üzere, Başkent Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet Haberal'ı kürsüye davet ediyorum.

Prof. Dr. MEHMET HABERAL (Başkent Üniversitesi Rektörü)- Değerli konuklar; Üniversitemizin Stratejik Araştırmalar Merkezi'ne gerçekten çok teşekkür ediyorum. İyi ki, bu konuları gündeme getiriyorlar, aksi halde tarih bir yerde kendi kendisiyle yüzleşemeyecekti.

Ben kendime bir soru sordum, dedim ki, bugün özellikle Avrupa'da ve bir bakıma maalesef, Amerika'da da bizim ülkemizi, yani Osmanlı İmparatorluğu'nu yıktılar. Onun üzerine gencecik bir Türkiye Cumhuriyeti kuruldu ve âdeta bizleri sorguluyorlar. Bunun anlamı nedir? Bu sorgulamayı kendilerinde yapma yetkisini görenler, acaba tarihi mi sorguluyorlar, yoksa iddia ettikleri gibi gerçekten demokrasi, insanlık, medeniyet; onu mu yapmaya çalışıyorlar? Eğer, tarihi sorguluyorlarsa, o zaman işe bir başka yerden, bir başka açıdan bakmamız gerekiyor. Çünkü tarihe baktığımız zaman, eğer bir soykırım söz konusu ise, eğer toplumların yok edilmesi söz konusu ise; o zaman işe ta dünyanın öteki yüzü Japonya'dan başlamak lazım. Acaba, Japonya'da ne kadar insan öldürüldü? Ondan sonra Çin'e geleceğiz, acaba Çin'de ne kadar insan öldürüldü, ne kadar insan katledildi? Yavaş yavaş Hindistan'a geleceğiz. Hindistan ne idi, ne oldu? Pakistan ne idi, ne oldu? Ortadoğu'ya geleceğiz; Ortadoğu'da neler oldu? Orta Asya'da neler oldu ve bunları kimler yaptı? Dahası elbette ki, Afrika'ya ve özellikle de Kuzey Afrika'ya geleceğiz, onu sorgulayacağız. Buradaki milyonların hesabını kim verecek? Bitmedi; Afrika'nın güneyine gideceğiz, o da bitmedi, Amerika'nın güneyine gideceğiz; orada kimler, ne yaptı? Dahası çok yakın, Avrupa'nın ortasına gideceğiz; 260 bin insanı kim katletti? Dahası şöyle bir Akdeniz'e gelelim, Balkanlar'da ve Kıbrıs'ta, banyoda Türk vatandaşlarını, acaba kimler katletti, bunları katleden kimlerdi?

Şimdi önce bunun bir hesabını yapalım: Eğer tarihin değerlendirmesini yapacaksanız, eğer başka bir deyişle 19.ve 20. asrı değerlendireceksek, bunun hesabını yapmamız gereklidir. Eğer bunun hesabını yapmıyor da, başka emeller peşinde koşuyorsak; o zaman o değerlendirmeyi de başka açıdan yapmamız gereklidir. Hani bizim bir tabirimiz var ya halk arasında; amaç üzüm yemek mi, bağcıyı dövmek mi? Tabii, burada ikisi de geçerli, hem üzüm yemek, hem de bağcıyı dövmek.

Nasıl iş o? Osmanlı İmparatorluğu'nu lütfen hatırlayın, maalesef biz toplum olarak biraz tarihi az okuyoruz, aslında okumayı da biraz sevmiyoruz diyebilirim. Bu nedenle Osmanlı İmparatorluğu'nun nasıl yıkıldığı, kimlerin yıktığı, kimlerin kimleri kandırdığı, ne için kandırdığı, o kandırılan insanlar ne idi, kimlerin ekmeğiyle, kimlerin sağladığı imkânlarla yaşamlarını sürdürüyorlardı ve 19 uncu asırda, başka bir deyişle, Birinci Dünya Savaşı'nda neler oldu, bunları kim yaptı? Osmanlı İmparatorluğu ne şekilde parçalandı ve bunu kimler yaptı? Eğer bu soruların cevabını verirsek, o zaman maalesef iki gün önce Avrupa Parlamentosu denilen parlamentoda, benim parlamenterlerimin karşısına çıkıp, "Siz Sevr'i kabul edin" deme cesaretini elbette ki bulamazlardı. Ama yine, halk arasında bir tabir var ya, "Söyleyene değil, söyletene bak!" Eğer, bu kişiler böyle bir cesareti kendilerinde bulabiliyorlarsa, elbette ki onun kabahatini kendimizde aramak sorundayız.

Böyle bir şey olabilir mi değerli konuklar, siz bir imparatorluğu yıkacaksınız, onun topraklarını istediğiniz şekilde bölüşeceksiniz; ama oradan bir avuç insan çıkacak, işte ******, arkadaşları, aziz şehitlerimiz hayatları pahasına yeni bir devlet kuracaklar; Türkiye Cumhuriyetini kuracaklar, hani boşuna demedik, "Bayrakları bayrak yapan üstündeki kandır. Toprak, eğer uğrunda ölen varsa vatandır" ve böyle bir vatanı bize bırakacaklar ve bugün bunları yapanlar, bizim karşımıza çıkacak diyecekler ki, "Siz soykırımı yaptınız,"
Efendiler, esas soykırımı, esas katliamı sizler yaptınız.

Bunu biz bugüne kadar niye söylemedik? Doğrusu, bir bakıma bu da bizim ayıbımızdır; bu da bizim tarihi gerçeklerimize sahip çıkmayışımızdır. Ama hani laf var ya; "Geç olsun temiz olsun." Hiç olmazsa bugünler, bu olaylar karşısında artık bu katliamları yapanlara, birçok toplumun insanını aldatanlara kendi çıkarları için, hani diyorlar ya; "Medeniyet çatışması" medeniyet çatışması falan değil, çıkar çatışması. Bu çıkar çatışmasının elbette ki, birtakım toplumların hayatı pahasına olacağını bütün dünya biliyor, bütün dünya da görüyor; ama ben yine buradan söyledim. Maalesef bugün Darwin haklı; kim güçlüyse o, gücünü üstelik demokrasi adına, demokrasiyi katlederek kullanıyor. İnsanlık adına, insanlığı katlederek kullanıyor, ama bunu da birtakım toplumlara âdeta kabul ettirmeye çalışıyor.

Bu toplumlar belki bunları kabul edebilir, ama biz asla. Değerli konuklar; bu ülke bizimdir ve bu ülkenin, yine buradan söyledim söylemeye devam ediyorum; her çakıl taşı bizim için kutsaldır. Onun için ne gerekirse bunu yapacağız. Burada hiç kimsenin şüphesi olmasın. Dünyanın hiçbir toplumu, hiçbir ülkesi de sakın ola ki kendisini bizden daha üstün görmesin. Çünkü dünyada, en az başkaları kadar biz de güçlüyüz. Ha tabii, ben yine bu kürsüden söyledim: Burası anavatan, ama unutmayalım Kuzey Kıbrıs'da yavru vatandır. Nasıl ki; Türkiye Cumhuriyeti'nin Misak-i Milli hudutları içerisinde her santimetre karesi kutsaldır; bana göre Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti hudutları içerisinde de, o ülkenin her çakıl taşı benim için kutsaldır.

İnanıyorum ki, bugün bu panelde çok değerli panelist arkadaşlarım; bir bakıma Sayın Hasanoğlu'nun da söylediği gibi; âdeta tarihin gerçeklerini burada gündeme getirecekler ve o sözde Avrupa Parlamentosu'ndaki konuşmaya kalkışan efendilere de gerekli ders buradan verilecektir.

Hepinize saygılar sunuyorum.

Bu söylediklerimin hepsi bu dosyada mevcuttur. Bunu da özellikle belirtmek istiyorum: Kim, kaç milyon, ne kadar insanı katletti?

SUNUCU- "Tarihte Türklere Yapılan Katliamlar" konulu paneli yönetmek üzere Başkent Üniversitesi ****** İlkeleri Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Ünsal Yavuz'u davet ediyorum.

Şimdi panelistlerimizi davet etmek istiyorum: Emekli Büyükelçi Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi Başkanı, Emekli Büyükelçi Sayın Gündüz Aktan; Türk Tarih Kurumu Ermeni Araştırmaları Başkanı Prof. Dr. Hikmet Özdemir; Emekli Büyükelçi Dr. Bilal Şimşir ve Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürü Doç. Dr. Yusuf Sarınay.

OTURUM BAŞKANI (Prof. Dr. ÜNSAL YAVUZ)- Sayın Rektörüm, sayın rektör yardımcılarım, -Mütevelli Heyet Başkanımı göremedim- Sayın Mütevelli Heyet Başkanım, sayın bakanlar, milletvekilleri, değerli meslektaşlarım, dekanlar, merkez okul müdürleri, değerli basın mensupları, öğrenciler -herhalde unuttuğum kimse yok- ve Silahlı Kuvvetlerimizin de değerli mensuplarını burada görüyorum, onlara da hoş geldiniz diyorum.

Bugünkü konu oldukça önemli bir konu, Sayın Rektörüm ve Araştırma Merkezi Müdürümüz Sayın Enver Hasanoğlu hocam da çarpıcı bir şekilde olayı vurguladılar. Onun için ben o konulara bir daha girmeyi arzulamıyorum, hemen de, konularında uzman olan değerli panelistlere söz vermeyi arzularım, ama açıklayıcı bir iki noktayı da eklemeyi uygun görüyorum.

Soykırım veya katliamı, hiçbir zaman insanın insanı öldürmesi şeklinde de almamak lazım. Çünkü çok değişik kırımlar var, katliamlar var, soykırımlar var. Örneğin elimde Sefa Yürekel'in "İnsanlık Suçları" diye değerli bir kitabı var. Kitabı herkese öneriyorum, çok açıklayıcı şeyler var. Hem tarihte çeşitli devletlerin, dünyanın, kürenin çeşitli yerlerinde yaptığı katliamlar ve dolayısıyla, hem bize tarihimizde Bulgaristan'da, Yunanistan'da, Ulusal Bağımsızlık Savaşımız sırasında Batı Anadolu'da, hatta daha yakına geldiğimiz zaman Kıbrıs'ta, hatta daha da yakına geldiğimiz zaman Güney Anadolu'da masum insanlarımıza ve güvenlik güçlerimize verilen zararlar söz konusu.

Dolayısıyla, bütün bunların söz konusu edileceği toplu tartışma da bugün, burada gerçekleşecek. Aslında Sayın Rektörüm'ün de vurguladığı gibi biz tarihimiz boyunca hep uzlaşmacı olduk. Hiçbir konuya duygusal girmedik; dişe diş, kana kan, göze göz demedik. Hep uzlaşmacı göründük, ama gerek çevremizden, gerekse dostumuz olacak ülkelerden bize karşı yönetilen suçlamalar, artık sabırları taşıran bir noktaya geldi. Dolayısıyla, artık biz de bunları gündeme getireceğiz. Artık dünya, Türklere "Barbar Türkler, insanları kestiler, biçtiler" deyip suçlamaları bir tarafa bıraksın. Artık bizlerin de bir taraflarda, küresel birtakım organlarda, haklarımızı kovuşturma ve savunma konumumuza geldiğimizi burada göstermek istiyoruz.

Bunu neden göstermek istiyoruz? Bir Ermeni soykırımıdır gürültüsü koparılıp, gidiyor; bütün dünya velveleye boğduruluyor. Ne dendi? "Bu işi tarihçiler çözsün." Tarihçiler çözdüler. Tarihçiler, Ermenilere "Alın belgelerinizi, gelin kardeşim" dediler. Böyle bir buluşma Avusturya'da gerçekleşti ve aldığım duyumlara göre, Türk tarafının açtığı belgeler 50'ye ulaştığı zaman Ermeni tarafı; "Biz, masadan kalkıyoruz" dediler ve kalktılar. Şunu gördüler; O dünyayı ayağa kaldıran iddialarının hiçbiri gerçek değil, hiçbir tutarlı tarafı yok. Dolayısıyla, biz artık bu Ermeni soykırımı teranelerini, vaveylalarını kenara kaldırıp atıyoruz. Biz de ülkemizi savunma yolunda artık defansif oynamayı bırakıp, ofansif oynamaya başlıyoruz. Galiba bunun tam zamanıdır.

Neden tam zamanıdır? Yüzyıl boyunca, sosyo-ekonomik, kültürel uygulamalarla Batı, bütün gücüyle üzerimize geldi. Bir Doğu sorunu öküzü yarattı, bir hasta adam imajı yarattı; ve bu işi kökünden kazımaya karar verdi. En sonunda da Birinci Dünya Savaşı ve Sevr'i gündeme getirdi, ama bu Sevr hayalleri, Anadolu'nun bağrından çıkan, "Ya bağımsızlık, ya ölüm" haykırışıyla kâbusa döndürüldü ve bu Sevr projesi yırtılıp, suratlarına çarpıldı, bu iş burada bitti. Bittiğini sandık, aslında bitmedi. Bitmedi; çünkü Sevr; Batılıların her zaman kafasında vardı ve İkinci Dünya Savaşı'nın getirdiği soğuk savaş ortamında çeşitli yöntemlerle tekrar üzerimize gelmeye başladılar ve son on yılda, artık bunlar dayanılamaz hale geldi. Bu kabul edilemez ısrarlar ve istekler, dayatmacı politikalar karşısında Türkiye, yine aynı Sevr projesine benzer duruma geritirilmeyolunda, sosyo-ekonomik, kültürel birtakım dayatmacı isteklere hedef oldu. Maalesef bunların birçoğu da "Yes man'ci yönetimler" tarafından kabul de edildi.

İşte geldiğimiz noktada artık, bu Sevr dayatmalarına, nasıl Mustafa Kemal ****** "dur" dediyse; onun kuşakları olarak "dur" deme aşamasındayız. "Dur" deme aşamasındayız, çünkü "Sevr yine geliyor?" dediğimiz zaman, içimizde Erol Manisalı hocanın dediği gibi, "İçimizdeki Danimarkacılar" değil, ama "İçimizdeki Brükselciler" bize dediler ki; "Siz saçmalıyorsunuz, rüya görüyorsunuz." İşte, dün Sayın Rektörümün de vurguladığı gibi, Jack Tubo adlı bir Fransız parlamenter, Türkiye Avrupa Birliği Karma Parlamento Komisyonu'nda "Siz, artık Sevr'i tanımalısınız" demeye kalktı. Sevr geliyor muymuş, gelmiyor muymuş; yoksa tehlikeli gören bizler hayal mi görüyormuşuz, gerçekleri mi konuşuyormuşuz bu böylece ortaya çıktı. Tabii, patronu Chirac, "Türkler artık tarihiyle barışsın" diye bir önergeyi ortaya atarsa, biz tarihimizle hiçbir zaman küs olmadık. Tam tersine, tarihimizle gurur duyduk. Bizim iki bin yıllık şanlı tarihimiz var. Orada kimsenin bize öğreteceği de yok. Eh, onun parlamenteri de böyle der. O öyle konuşunca yalnız mı kaldı, Matsakiz ortaya çıktı dedi ki; "Türkler Ermenileri, Rumları kestiler, şimdi de Kürtleri kesiyorlar." Bakınız, hemen legolar birleştiriliyor ve Türklere karşı bir kompozisyon, bir saldırı; planlı bir biçimde devreye sokuluyor.

İşte onun için bu toplantı, artık bu Sevr istemlerine, "Dur, ne yaptığını bil" deme toplantısıdır. O nedenle ben uzatmadan sayın konuşmacılara hemen konuyu aktaracağım. Konuşmacılar, hepimizin tanıdığı saygın kişilikler. Emekli Büyükelçi Sayın Gündüz Aktan, ülkemizi dışarıda yıllarca, onurla temsil etmiş bir diplomatımızdır ve kendisi Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi Başkanıdır. İlk sözü kendilerine vereceğim; konuşma planımız şöyle; 15'er dakika. Gönül isterdi ki saatlerce bu konuyu tartışalım, ama önce ilk turda 15 dakika vereceğiz, sonra belki unutulmuş ilaveler söz konusu olabilir, 5'er dakika daha ilave edeceğiz ve tüm konuşmalar bittikten sonra da kalan süre içinde sınırlı olarak bir soru-cevap periyodu yapacağız ve gönül rahatlığı içinde buradan dağılacağız.

Evet, Sayın Büyükelçim; ilk söz sizde. Buyurun efendim.

GÜNDÜZ AKTAN (Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi Başkanı)- Teşekkür ederim Sayın Başkan.
Önce Başkent Üniversite'sini bu toplantıyı tertiplemiş olmaktan ve bu konuyu seçmiş olmaktan dolayı içten kutlarım.

Sayın Rektörün söylediği gibi gecikmiş bir toplantı bu; çok gecikerek bu konuyu ele alıyoruz. Bunu çok çok öncesinden ele alıp, tartışmamız gerekirdi, ama bunun nedenleri var. Bu nedenleri sizlere anlatmaya, görüşlerimi paylaşmaya çalışacağım.

Olay, Osmanlı İmparatorluğu'nun yıkılış döneminde ortaya çıkıyor. Gerileme ve yıkılış döneminde bu süreçte, bir yandan Balkanlar, öte yandan Kafkaslar'dan Türk ve Müslümanlar, o bölgenin Hıristiyan toplumları ve devletleri tarafından Anadolu'ya doğru itiliyorlar. Balkanlar'daki Hıristiyanların isyanlarını ve bağımsızlık yolundaki mücadelelerini biliyoruz. Kafkaslar'da ise; Rus faktörü var, Rus Çarlığı faktörü var. Bu 1821 Yunan İsyanın'dan alınıp 1922, yani Büyük Taarruz'un sonuna kadar geçen 100 yıllık dönemde ne kadar insanımız bu mücadelelerde öldü, -sivillerden bahsediyoruz- ne kadarı Anadolu'ya sürüldü? Ne yazık ki burada bir Türk tarihçinin değil, İrlanda asıllı bir Amerikalı'nın yazdığı kitaptan bu rakamları size vereceğim. Batılılar arasında belki de, tek dürüst ve onurlu kişi Justin McCarty. Rakam Yunan isyanı ile başlıyor, 1920'ye geldiğimizde 5 milyon ölü ve 5 milyon 300 binin üzerinde Müslüman ve Türklerin Anadolu'ya göç zorunda bırakılması var. Bunu, dünyanın en büyük soykırımı diye kabul edilen Yahudi soykırımıyla mukayese edersek; -daha geçenlerde çıktı biliyorsunuz- 60" ıncı yıl dolayısıyla Auschwitz'in 5 milyon 100 bin Yahudi burada, bu ölüm kamplarında öldürüldü. Ama Yahudi soykırımı bu olaylardan, bazılarından 100-150 yıl sonra, yani zaman içerisindeki nüfusun artışını da göz önüne almamız lazım. O zaman şöyle bir durumla karşılaşıyoruz; 5 milyon ölü. 5 milyon insanın Anadolu'ya gelişi ki, bugünkü nüfusumuzun yüzde 40'ının kaynağını oluşturuyor bunlar.

Dünyanın en büyük; soykırımsa soykırım, katliamsa katliama ve en büyük exodus yani göçünü oluşturuyor. Bu sürekli olarak gözümüzden kaçtı. Bizi topraklarımızdan, ki bu topraklar, yani biz şimdi Anadolu'yu vatanımız olarak biliyorduk, fakat Balkanlar da, Kafkaslar da bizim vatanımızdı. Hiç kimse oraya fetih için gidip, sonra sömürgeymiş gibi bırakıp, gelmek amacını gütmedi. Oradan bizi geriye atanların bazen telaffuz ettikleri, fakat bazen söylemedikleri bir doktrin var. Bu, restitüsyon ( restituon ) doktrini, yani malı gerçek sahibine iade etme. Bu topraklar Türk toprağı değildir, Müslüman toprağı değildir, bunlar Hıristiyanların topraklarıdır, bunlar eski sahiplerine iade edilmelidir. Bu nedenle, Türkler ve Müslümanlar bu topraklardan atıldıklarında; uluslararası toplum bu vahşeti, hiçbir zaman hukuken suç olarak saymamıştır. Bunlar suç değildir, restitüsyondur, sahibine iade edilmektedir. Yine bu nedenlerle, buradan atılan insanların geriye dönme hakkı tanınmamıştır.

Şimdi bu iki yönüyle, bugünkü durumla mukayese et. Kıbrıs'ta Rumlar malum nedenlerle 1974 Harekatı'ndan sonra Güney'e gittiler. "Hepsi Kuzey'e geçecek, çünkü onların evleri, arsaları, işyerleri oradadır, buraya gidecekler" Yine restitüsyon var burada. Asıl sahibi o, oraya gidiyor. Yunan İsyanı'ndan sonra da aynı oldu, Kafkaslardan da. Bizden geriye giden yoktur, geriye gitme hakkı tanınmamıştır. Dolayısıyla tek yanlıdır. Bunun sonunda bir Yunan milliyetçiliği "Helenizm" doğdu. Hepiniz biliyorsunuz, bu Osmanlı aleyhine genişledi, Cumhuriyet aleyhine de genişlemek için çabaladı ve bu milliyetçiliğin bir sınırı olmadı. Yani hedef olarak "Ben şuraya kadar gideceğim demedi" niye? Çünkü, restitüsyon denilen şeyin sınırı belli değildi. Anadolu da onların sayılabilirdi, Anadolu'nun da tümünü alabilirlerdi, yani bu yaklaşım karşı tarafta genişleme sınırları belli olmayan bir milliyetçilik yarattı.

Şimdi Türk ve Müslümanları yerlerinden etmekte uygulanan yönteme geçiyorum. Bu yöntemi 1991-1995 arasında Bosna-Hersek'te gördük. Orada ne yapıldıysa, burada Türk ve Müslümanlar'a da aynısı yapılmıştır. Nedir bu? Evvela militanların, çetelerin yerleşik yerlere saldırmaları, oradaki insanları, sivilleri öldürmeleri, oradan atmaya çalışmaları. Ama belli bir aşamadan sonra, hele hele savaş da kazanılmışsa, ordular bu işi yapmışlardır. Kasabaları, köyleri yıkmışlardır, arazileri, tarlaları yakmışlardır, öldürmüşlerdir ve itmişlerdir belli bir istikamete doğru. İnsanlar, malını mülkünü, çoluğunu çocuğunu bile tam alamadan Güneye, Türkiye'ye doğru kaçmak zorunda kalmışlardır. Şimdi bu Bosna-Hersek'te mahkemesi görülen, -çeşitli davalardan ortaya çıkıyor- General Karadziç, Srebrenitsa'da yapmış olduklarından dolayı giymiş olduğu hüküm; soykırım hükmüdür. Lahey'de biliyorsunuz bunun davası görülüyor. Demek ki Türkleri bu şekilde, vatanlarından atarken işlenen suç aslında soykırım suçudur. Bunu katiyen hafif olarak söylemiyorum; soykırım suçunu 1948 Sözleşmesinin 2 inci maddesindeki tanımına göre söylüyorum.

Tabii bunun dışında o, uzun yol boyunca bunları koruyacak hiçbir güç olmamıştır. Yani onlara, devletleşmekte olan bu ülkelerin silahlı güçleri veya çarlık Rusya'sı; tüm devlet ve savaş hukuku sorumluklarından mahrum olarak, yoksun olarak cezalandırmak üzere, öldürerek göndermiştir Türkiye'ye doğru. Ondan sonra da Osmanlı zulmünü, yaptıklarını mazur göstermek için kullanmıştır ve bundan dolayı da bugün Türkiye'nin imajı, bütün Avrupa'da tahrip olmuş, bozulmuştur.Bizim imaj bozmamız bizim, aslında 1800'lerin başından itibaren bugüne kadar devam etmektedir.

Bizim bunlara karşı tepkimiz ne olmuştur? Bizim tepkimiz, Cumhuriyet kurulduktan sonra geçmişi unutmak şeklinde olmuştur. Bunu yaparken de şöyle dedik: "Yani, büyük trajediler geçti, facialar geçti başımızdan, ama bu vatanı kurtardık. O zaman geçmişe bakmayalım. Çünkü, bu insanlarla yaşayacağız, bu devletlerle yaşayacağız. Bunlara karşı kin gütmeyelim. Buradaki tarihi varlığımızı, tarihimizi unutalım, geçen geçmiştir. Biz, ileriye bakalım" ve bütün kuşaklar birbiri arkasından böyle yetiştirildi. Yani bu kuşaklarda intikam duygusu yoktu, intikam duygusu bu kuşaklara verilmedi. Bunun verilmemesinin başka nedenleri de var, "Biz canımızı zaten zor kurtardık bu mücadelede."

Kuvvet dengesi, bizim bir kez daha oralara gitmemize, vatan saydığımız, yurt saydığımız yerleri tekrar almamıza veya almasak dahi, sivil insanlar halk olarak yerleşmemize imkân vermiyordu, böyle bir hayal yoktu. Bu Türk gerçekçiliği denen şeyin dışındaydı, ama karşımızdakiler böyle değildi. Onlar zaten yeni kurulmuş, genişliyor, genişleme imkânına sahip Batı toplumu uluslararası toplum tarafından, zaten destekleniyorlar. Bu destekle onlar hâlâ elimizde bulunanları alma eğilimini içlerinde muhafaza ettiler, çocuklarına bunu okutmaya devam ettiler. Burası, Anadolu; tarihi bakımımdan onların; bir tarafta Rumlar, bir tarafta Ermeniler; onlara aitti. Tarih uzundu, yarın öbür gün şartlar değiştiğinde ne olacağı bilinemezdi.

Bu yenilmiş ve yılgın psikoloji, bizim unutkanlığımızın, unutmamızın nedenlerinden birini oluşturuyor. Ama bunun dışında bir başka neden daha var, o da şu; Türkiye'de tabii karizma sözcüğü biliyorsunuz, en fazla istismar edilen, yanlış kullanılan sözcüklerden biridir. Karizma kelimesi, siyasi bilimlerde Max Weber tarafından ortaya atılmıştır. Max Weber, büyük liderin o olağanüstü karizmasıyla toplumu büyük bir felaketten, büyük bir başarıya bir tür anesteziyle geçirdiğini anlatır. Yani acılar, kayıplar unutulur ileriye bakarsınız. Yeni insan, yeni devlet, yeni toplum, yeni değerler yaratacaksınız; bu size büyük bir umut verir ve oraya geçersiniz. ******'ün belki de, -bu konuda Max Weber inceleme imkânına sahip olsaydı- bu olağanüstü örneği bizi ileriye, geleceğe, Cumhuriyete çevirdi; geriye, arkaya bakmamıza yol açtı. Bu aslında belli ölçüde sağlıklı bir toplum da yarattı.

Fakat psikolojide bir kural vardır, "Büyük kayıplarınızın yasını tutmanız lazım." Bu ailelerde de böyledir, toplumlarda da böyledir. Türk milleti büyük kayıplarının yasını tutmamış bir millettir. Belki bizim bugün, bunca seneden sonra bu konuya eğilmemiz, işte bu yas sürecinin başlangıcı olacaktır. Tabii bu yas sürecine de başlamamızın nedenini unutmayalım. Eğer Ermeniler bizi rahat bıraksalardı, soykırım isnatları olmasaydı; hiçbir zaman bu işe geriye dönüp bakmayacaktık. Şimdi geriye dönüp bakıyoruz. Evet, Türk milleti tarihiyle yüzleşmemiştir, ama sorun Ermeni sorunu değildir. Kendi büyük acılarıyla yüzleşmemiştir Türk milleti, büyük kayıplarıyla yüzleşmemiştir. Böyle bir yüzleşmeye eğer, bu toplantı ve bunun vesile olacağı yazılar, kitaplar yol açacaksa unutmamamız gerekir ki; bu çok zor bir yoldur, çok tehlikeli bir yoldur.

Ben, kaybın ne olduğunu ilk kez Yunanistan'da hissettim. Benim ailem Yunanistan'ın Arnavutluk sınırından geliyor, yani Yanya'dan. Ailemizin içinde, tabii tahmin edeceğiniz gibi bir Yanya nostaljisi her zaman olmuştur, ama o nostaljinin bana etkisi doğrusunu isterseniz olmamıştı. Ne zaman ki Yanya'ya gittim, ne zaman ki oradaki yıkılmakta olan Türk eserlerini gördüm; işte o korkunç bir duygu. Yani bu duyguyu hissetmek, bunun yasını, yani büyük bir kaybı hissetmek; hem çok zor, hem de çok açıkçası sizde hemen "Burası bizimdi, bizimdir" duygularını uyandırıyor. Bugünün dünyasında bu çok tehlikeli bir şey, tehlikeli, fakat Türkiye'nin normalleşmesi için yasını tutması lazım. Türkiye kayıplarının yasını tutmadığı, kayıplarıyla yüzleşmediği için, bugün Türkiye'den çok kolay toprak alınabileceğini zannedenler var. Türkiye'nin içinde de çok kolay toprak verileceğini umanlar ve sananlar var.

Bunların aşılması için, doğrudur Ermenilerin söylediği, Türkler tarihleriyle yüzleşmemişlerdir, yüzleşmeleri gerekir.

OTURUM BAŞKANI- Efendim, Sayın Büyükelçiye çok teşekkür ediyoruz, çok düşündürücü bir konuşmaydı. Gerçekten, biz tarihimizin bu yüzüyle hiç yüzleşmedik, yüzleşmemiz lazım, yas ta tutmamız lazım. Bunu biraz da yüksek sesle söylemekte yarar var, içeriye değil dışarıya karşı. İçeride de, tabii bir ulusal bilinçlenme açısından kuşkusuz böyle bir politika tam yerinde olacaktır, örtüşecektir diye düşünüyorum.

Söze başlarken, sadece bir soykırım, etnik arındırma diye bir arındırma literatürde yok. Bu değerli çalışmadan, bazı başka soykırımlar da öğrendim. Sayın Büyükelçi konuşurken, "Acaba Kıbrıs'ta yapılanlar hangi soykırım çeşitlemelerine giriyordu?" diye ister istemez düşündüm. Örneğin bir fiziki soykırım var, etnik soykırım var, kültürel soykırım var, biyolojik soykırım var ki, kitapta dünyanın çeşitli yerlerinde İngiliz ve Amerikan uygulamalarının hangi soykırım çeşidine, grubuna girdiği konusunda da çok çarpıcı örnekler de var. Ekonomik soykırım var, bir grubun sosyal, siyasi, kültürel, askeri ve teknolojik olarak gelişimini veya zaruri ihtiyaçlarının giderilmesini önlemek için; maddi olarak yoksullaştırıp, iflas ettirilmesi ve teslim alınması. Kıbrıs'ta bunun hepsi var. Bu soykırım gruplandırmalarından bir veya birkaçına Kıbrıs'ta rastlıyoruz. Bulgaristan'da rastladık. Kuzey Yunanistan'da Batı Trakya'da rastladık ve en nihayet adamlar; dayak yeyip ülkeyi terk ederken Batı Anadolu'da yaptıklarına da rastladık.

Ekolojik soykırım var. Belki çoğunuz için yeni bir terminoloji. ABD'nin Irak'ta yaptığı önemli soykırımcı tehcir var, soykırımcı asimilasyon var, etnik temizlik var. Kıbrıs'taki ünlü Akritas Planı, bir etnik temizlik uygulamasının hareket noktasıydı, az kaldı da isteklerine, sonuçlarına ulaşıyorlardı. Bu arada, bu soykırım çeşitlemelerini de ben size iletmek gereğini duydum; çünkü sayın konuşmacılar örnekleri ortaya koyduğu zaman o örneklerin hangi gruba girdiğini kolayca sınıflandırmak olanaklı diye düşündüm.

Efendim, ikinci sözü Prof. Dr. Hikmet Özdemir'e vereceğim. Kendisi Türk Tarih Kurumu Ermeni Masası Direktörü'dür. Son senelerde yurtdışındaki arşivlerde değerli çalışmalar yaptılar ve bunları yayınladılar yanılmıyorsam. Öyle mi Hikmet?
Peki, şimdi 15 dakikalık ikinci aşamayı sana veriyorum.

Prof. Dr. HİKMET ÖZDEMİR (Türk Tarih Kurumu Ermeni Masası Direktörü)- Teşekkür ederim. Sayın Rektörüm, saygıdeğer konuklar, meslektaşlarım ve öğrencilerimiz.

1940 yılında Amerika'da Pennsylvania Üniversitesi Tarih Bölümü 2'inci sınıf öğrencilerine bir anket dağıtılıyor, bilimsel anlamda daha sonra bunun sonuçları bir bilimsel dergide yayınlandı. Bu ankete göre bir sayfada iki sütun var, birinci sütunda birtakım sıfatlar var. Örneğin, yiğit, korkak, alçak, katil, ırz düşmanı filan gibi, yani negatiften pozitife kadar birtakım sıfatlar var bir sütunda. Diğer sütunda da, kavimlerin, milletlerin isimleri yazılı; Vietnamlılar, Fransızlar, Türkler, Çinliler, Ruslar şeklinde. Öğrenciler, yalnız dikkatinizi çekerim Tarih Bölümü Üniversite 2" inci sınıf öğrencileri. Öğrencilerden istenilen de çok kolay. Söz konusu olan sıfatlarla, diğer sütundaki uluslararasında bir ilişki kurmaları isteniyor. Sonuç, öğrenciler ırz düşmanı, katil sıfatları Türklerle eşleştiriyor. Ben bu araştırmanın sonuçlarını yıllar önce öğrenmiştim. Aradan çok zaman geçti, bu üniversitede 4 yıl önce Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü'nde siyasi tarih dersleri verirken, bu araştırmanın sonuçlarını öğrencilerimize de anlattığımı çok iyi hatırlıyorum.

Şimdi buradan başlamak istiyorum, "Acaba 1940'larda Amerika Birleşik Devletleri'nde 18-19 yaşındaki çocukların, gençlerin biz Türkler için, hem de hiç tanımadıkları Türkler için katil, ırz düşmanı sıfatını yakıştırmalarının sebebi ne olabilir?" diye hep birlikte düşünebiliriz. Hepinizin yerine sesli olarak ben düşünmeye gayret edeyim; bunun bir tek nedeni vardır; çünkü 6-7 Eylül hadiseleri 1950'lerin sonuna doğrudur, Kıbrıs meselesi de sonradır. Ama 40'ların başında 19 yaşında gencecik öğrencinin böyle düşünmesinin bir tek nedeni vardır. O da Birinci Dünya Savaşı başladığı andan itibaren yapılan propagandadır; Türkiye aleyhindeki propagandadır. Esas itibarıyla söylemek istediğim şeylerden biri şudur: Osmanlı İmparatorluğu, Sayın Büyükelçimiz çok güzel bir perspektif çizdiler, "Balkanlar ve Kafkaslar'dan göç eden, göç etmek zorunda bırakılan Türk ve Müslüman unsurlar Anadolu'ya geldiler" dediler. Şimdi Birinci Dünya Savaşı sırasında Osmanlı İmparatorluğu'nun Anadolu'da yaşayan Gayrimüslim unsurlarından, özellikle Ermeniler için konuşuyorum, bir büyük ayaklanma planlanması sonucu bir kısmının zorunlu göçe tabi tutulduğunu biliyoruz, çok önemli bir kısmının da 4 yıllık savaş sürecinde ve savaştan sonra ve Lozan'a doğru geldiğimiz dönemde mülteci statüsünde Ortadoğu coğrafyasında ve diğer ülkelerde Fransa'da, Amerika Birleşik Devletleri'nde yerleşmeyi tercih ettiklerini biliyoruz. Bunların hepsini saptamış durumdayız. Bugün diaspora adı altında, Ermeni diasporası adı altında faaliyet gösteren kesimler; Avrupa ve Amerika Birleşik Devletler'inde, işte bu Birinci Dünya Savaşı'nda Osmanlı İmparatorluğu'ndan giden Ermenilerin 3 üncü, 4 üncü kuşağıdır.

70'li yıllarda diplomatlarımızı katleden de bu kuşaklardan gelen gençlerdir. Diasporanın çeşitli kuşakları üzerine Amerika'da Avustralya'da bilimsel çalışmalar da vardır. Birinci kuşak için böyle şeyler söz konusu değil, ama üçüncü kuşakta, artık silahlı eylemlerle Türk diplomatlarını katletme derecesine kadar gözü dönmüş bir topluluk yetiştirilebiliyor. Tabii bu topluluklar 36 diplomatımızı, görevlimizi katlettikten sonra nedense birdenbire durdular; şimdi daha farklı yöntemleri kullanıyorlar. Esasında bugün yeniden, Sevr'in olduğu gibi bütün koşullarıyla birlikte dayatıldığı bir dönemi yaşamaya başlamış durumdayız. Tabii Amerikan Cumhuriyeti'nin temelinde olduğu gibi, bizim Cumhuriyetin temelinde de bu göçmenlik psikolojisi, mültecilik psikolojisi vardır, bizde de vardır. Bizde, Sayın Büyükelçimiz vurguladılar "Geçmişi unutmak şeklinde" bir tercihimiz olmuştu.

O zamanki devlet yönetiminin böyle bir tercihi ders kitaplarına da yansımıştı. O kadar ki, ben 2002 yılında bir profesör olarak Türk Tarih Kurumu'nda Ermeni Araştırmaları ile ilgili bir faaliyetin içine gelene kadar Ermeni meselesi hakkında hiçbir bilgiye sahip değildim. Bu nasıl bir eğitim sistemi ki profesör yaptığı adama dahi Ermeni meselesini öğretemiyor, öğretememiş. Bizim ders kitaplarımız Batı cephesini belki anlatıyordu, ama Doğu Cephesini ve Doğu Cephesi'nde kimlerle savaştığımızı hiç anlatmıyordu. Açıp bakabilirsiniz; merhum General Fahri Belen'in "20'inci Yüzyıl Tarihi" Osmanlı tarihiyle ilgili eserinde Ermeniler'den hiç söz edilmez. Sayın Büyükelçimizin saptaması çok doğrudur "Bu geçmiş, bir tercih olarak unutulmuştur" Bu aslında, bir büyüklük anlamında anlaşılması gereken bir şeydir. Fakat ne yazık ki hiç kimse tarihi ve geçmişi unutmamış, özellikle mülteci olarak başka ülkelere gidenler kendi öfkelerini, yaşadıklarını, gözlemlerini savaş koşullarındaki değerlendirmelerini oraya taşımışlardır. Bunu kuşaktan kuşağa geçen bir kin ve öfke dalgası halinde, kabaran bir dalga halinde bugüne kadar getirmişlerdir.

Yine 1940'larda adını çok iyi hatırlıyorum Kerküklü bir şair Leyla hanımefendinin bir şiiri var. Diyor ki: "Hatıralarınızı yüklenip gidebilir misiniz?" Bizimkiler Balkanlar'dan, Kafkasya'dan hatıralarını yüklenecek vakte ve imkâna sahip değillerdi, ama Ermeni diasporasını bugün oluşturanlar bütün hatıralarını olduğu gibi naklettiler. Yani demek ki burada bizim ciddi bir yanlışımız, eksiğimiz var.

Üzerinde durmak istediğim bir diğer konu; Birinci Dünya Savaşı'yla beraber özellikle "Cihat Kararı"nın alınması ki, o cihat kararının alınması da zaten zorunludur. O günkü koşullarda bütün kaynakları seferber edebilmek için, bütün kesimleri seferber edebilmek için "Amerika Birleşik Devletleri'nde misyonerlerin faaliyetleri bunlardan etkilenecek" diye büyük bir endişeye yol açmıştır. Nitekim, 1921 tarihinde büyük ******'ün bir Amerikan gazetecisine verdiği mülakatta işaret ettiği bir husus son derece önemlidir. Orada ****** özellikle misyonerlerin faaliyetlerine işaret ederek, "Onlar bütün bu olup bitenlerden dolayı, manevi açıdan sorumludurlar" der. Bunun üzerinde de düşünmemiz gerekir, yani misyonerlerin manevi sorumluluğu.

Şimdi çok milletli, çok dinli, çok dilli bir imparatorluk. Bu imparatorluk süreç içerisinde dağılmak, parçalanmak zorunda. Herkes kendi ulusal devletini kurmak için planlar yapıyor, kongreler düzenliyor; Türkler bir şey yapmak istedikleri zaman, yani Türk Milli Devlet'ini kurmak istedikleri zaman bu ayıp karşılanıyor. Bugün de hâlâ bu ayıp karşılanıyor, bazı aydınlarımız tarafından. Oysa bu coğrafya üzerinde Türklerin de kendi ulusal devletlerini kurma hakları olacaktı. Bu tarihi bir haktı, bu aynı zamanda kaçınılmaz bir durumdu. Yani İmparatorluğun sahibi durumundaki bir ulus, kendi aklını başına topluyor, diyor ki, "Ben kendi ulusal devletimi kuracağım."

Burada konuşmamın birinci kısmında üzerinde durmak istediğim, bir başka nokta da şudur: Uluslararası ilişkilerde bir imaj sorunu, algılama sorunu var. Bu 19'uncu Yüzyıl sonu itibarıyla da vardı, bugün de aynı şekilde var. Fakat doğrusu bilimsel açıdan oturup bir araştırmak gerekir; ******'ün Türkiyesi ile ilgili böyle bir sorun var mıydı, acaba ******'ün Türkiye'sinde, 1930'lar Türkiyesi'nde dünya bizi nasıl algılıyordu? Dış ziyaretler bir ölçü olarak kabul edilebilirse Sayın Rektörüm, ****** Türkiyesi'nin dış dünyayla olan ilişkileri bir veri alınabilirse, bu Birinci Dünya Savaşındaki imajın, propagandayla yaratılan imajın önemli ölçüde yüzeyselleşmiş olduğu görüşündeyim.

Buna bir örnek olarak İngiltere'yle olan ilişkilerimizi incelediğim için söylüyorum, onu gösterebilirim. Yani İngiliz kralının Türkiye'yi ziyaret etmesi, İstanbul-Çanakkale'ye gelmesi, İstanbul'a gelmesi, ****** tarafından karşılanması ve bu sırada Times Gazetesinde enteresan bir haber. Times Gazetesi diyor ki; "Bugüne kadar Konstantinopol diyorduk, bu tarihten sonra İstanbul diye yazacağız" diyor. Londra'da ve İngiltere'de yaşayan Rumlar da ayağa kalkıyorlar "Siz bunu nasıl yaparsınız?" diyorlar. Şimdi, Birinci Dünya Savaşı'yla ilgili bütün bu parçalama planlarının arkasındaki devletin İngiltere olduğunu biliyoruz. Hatta şu kadarını söyleyeyim: İzmir'in Yunanlılar'a verileceği 1914 yılında İngiliz savaş kabinesine sunulan haritalarda belirtilmiştir. Oysa biz bunun 4 sene sonra olduğunu düşünüyorduk, o zaman kararlaştırıldığını düşünüyorduk. 1914'te İngiltere, Yunanistan'a İzmir'i veriyordu.

Burada tabii Osmanlı'daki, Anadolu'daki Gayrimüslim unsurların Birinci Dünya Savaşı'ndaki durumunu incelerken şöyle bir düşünceye sahip olmamamız gerekiyor: 1915 yılında bazı ayaklanmalar oldu ve bu ayaklanmalar sonucu Osmanlı Hükümeti ayaklanmalara katılan, yani siyasi harekete katılan, silahlı harekete katılan grupları aldı, etkisiz hale getirdi ve bunların önemli bir kısmını Suriye'ye, Mezopotamya'ya gönderdi. Bu yalnızca 1915 yılı için söylenebilecek şeydir. Oysa bugün bizim önümüze konan Türk-Ermeni ihtilafını değerlendirirken üç farklı evre vardır. Bunlardan birincisi sadece budur, yani bu ayaklanmalar ve ayaklanmalar sırasında, yani savaş altında bir krizin yönetilmesidir.

İkinci evre; 1916 Ocak ayından, 1918'e kadar neredeyse gelir, Doğu Anadolu'daki Rus işgali sırasındaki Ermeni katliamlarıdır, yani Ermenilerin Türkler'e yönelik katliamlarıdır. Burada ne kadar insanımızın öldürüldüğü çıplak belgelerle herkesin görebileceği şekilde Genel Kurmay Başkanlığımız tarafından, Askeri Tarih Başkanlığımız tarafından ve devlet arşivlerimiz tarafından orijinal belgeleriyle yayınlanmıştır. Hangi köyden, ne kadar insanımızın öldüğü toplam rakamları sanıyorum Arşiv Genel Müdürümüz söyleyeceklerdir, 600 bin civarında. Sadece o 1916 Ocak'ından 1918'e kadar öldürülen Türklerin sayısıdır.

Bundan sonra üçüncü evre var; Mondros'la beraber silah bıraktıktan sonra, Suriye'ye Mezopotamya bölgesine gönderilen Ermenilerin tekrar Anadolu'ya dönüşleri ve bunların dönüşleriyle beraber yer yer başlayan silahlı çatışmalar, katliamlar. Bunun hemen sonrasında da güneyde Fransız ve İngiliz işgaliyle beraber 1922 yılının başına kadar süren, -Maraş ve Antep'teki direnişler aşağı yukarı Ankara Anlaşması'ndan biraz sonra da devam etmiştir- Ermenilerle doğrudan bizim çatışmamız söz konusudur ve Ermenilerin yaptıkları katliamlar söz konusudur. Doğu Cephesindeki Türk-Ermeni Savaşı ise; -ben ona Türk-Ermeni Savaşı diyorum, çünkü karşımıza artık bir Ermenistan Cumhuriyeti vardır ve onun bir milli ordusu vardır, bize karşı savaşmıştır- Kazım Karabekir Paşa'nın kuvvetleri derslerini verene kadar, Gümrü Anlaşması'na kadar devam etmiştir.

Burada akla şöyle bir soru gelebilir: Osmanlı çökerken, dağılırken veya parçalanırken -hangi kavramı kullanırsak, kullanalım- belirli bir zamanda Balkanlar'dan ve Kafkaslar'dan Türk unsurlar, Müslüman unsurlar Anadolu'yu anavatan belleyip buraya sığınıyorlar. Savaş sırasında görülen, ortaya çıkan çatışmalar nedeniyle; Ermenilerle ilgili olarak zorunlu göç kararı alınıyor ve bu göç kararıyla Suriye'ye ve Mezopotamya'ya yerleştirilen Ermeniler daha sonra Sevr'den önce, yani General Allemby'nin Halep'e girmesinden sonra, General Allemby'nin de talimatıyla aynı zamanda bizim İttihatçı Hükümetin de o konuda kararı var, "Zorunlu göçe tabi tutulanlar tekrar yerlerine dönsünler" diyorlar ve bunlar yerlerine dönüyorlar. Bu şekilde yerlerine dönenlerin sayısı bir hayli yüksek.

Acaba Lozan'da ne oldu? Lozan ki bizim Türkiye Cumhuriyetimizin tapu senedidir, Türkiye devletinin tapu senedidir. Bu tapu senedi İngilizlere, Fransızlara, Avrupalılara kabul ettirilirken söz konusu olan o Osmanlı tebaası olan Ermeniler nereye gitti? Lozan'da olan şey şuydu: Mustafa Kemal ve arkadaşlarının Lozan'a giden heyete tek bir sayfa halinde bir talimatı vardı. Onlara verdikleri talimatta örnek olarak; "Şu konu masaya sizin önünüze gelirse Ankara'ya soracaksınız. Şu konu masaya gelirse kendiniz karar vereceksiniz, ama bir tek konu vardı; Ermenilerin, eğer Anadolu'dan yurt isteme konusu masaya gelirse; kalkıp, bavullarınızı alacaksınız, Ankara'ya döneceksiniz" Yani diyor ki; "Bize dahi sormayacaksınız, döneceksiniz"

Dolayısıyla Sevr'den Lozan'a geçiş sürecini, eğer anlayamamış isek…

İkinci turda Lozan kısmına devam etmek üzere burada noktalıyorum.

OTURUM BAŞKANI- Evet, Sayın Özdemir'e teşekkür ediyoruz, aslında nereden kalktık, nereye geldik diye insan düşünmeden edemiyor, çünkü geçenlerde bir TRT İNT'te toplu tartışmadaydık, bir genç arkadaşımız; "Neden korkuyoruz, bir Kürt devleti kurulsun, ne olur ki, başımıza ne gelir ki? Ermenistan da kurulurken aynı korkuyu yaşadık, hiçbir şey olmadı" Evet, Lozan'da böyle bir tavır var ve Lozan sırasında büyük ******'e soruyorlar, "Siz, bağımsız bir Ermenistan kurulmasına karşı mısınız?" diyorlar. "Hayır, sınırlarımızın dışında kurulacak olan bir Ermenistan'ı saygıyla karşılarız" diyor. O zaman Türkiye'nin ipleri büyük ******'ün elinde. Şimdi bir de geldiğimiz noktaya bakın, yavaş yavaş Kürt devletinin kurulmasını toplumda kabul edilebilir göstermeye yönelik, birtakım televizyon kanallarında yönlendirmeler başladı; çok uyanık olmak durumdayız diye düşünüyorum. Tabii eğitim sistemimizde çok büyük açıklıklar var. Hep, "Aman uzlaşmaz toplum görünümüne girmeyelim, o üzülmesin, bu süzülmesin" derken geldiğimiz nokta bu.

Sadece Ermeni meselesi değil. Bugün üniversitede sorunuz, yabancı literatüre girmiş olan bir kesfion doryon diye uluslararası sorun var. Doğu sorunu, Şark meselesi. Sorun bakalım, üniversiteli öğrencilerimizden kimler biliyor, nasıl biliyorlar, ne anlıyorlar? Çeşitli zamanlarda sorduğunuz zaman; "Doğu, Güney, Güneydoğu ve Doğu Anadolu'daki ağalık sistemi falan" deyip, kestirip atıyorlar. Böylesine Batı'dan bize yönelik olan ve devam da edeceği, artık bütün göstergeleriyle ortaya çıkan uluslararası projeler karşısında toplumu bilinçlendirmezsek, yarın hazırlanacak tuzaklara çok çabuk düşeriz.

Evet, sözü değerli bir Büyükelçimize, bir başka Büyükelçimize; emekli Büyükelçimiz Sayın Bilal Şimşir'e veriyorum. Kendisinin bir de başka unvanı var, tarihçi kişiliği de var, çünkü yerli-yabancı arşivlerdeki çalışmaları ve yayınlarıyla tanınıyor. Ben hemen sözü kendisine bırakıyorum.
Buyurun Sayın Büyükelçi.

BİLAL ŞİMŞİR (Emekli Büyükelçi, Tarihçi)- Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Hemen unutmadan söyleyeyim: ****** 1925 yılında kayınpederi Muammer bey'e bir aile sohbetinde "Son 10 yılda, -yani 1915'den,1925'e kadar kastediyor- Türk milleti 8 milyon telefat verdi" Bu sözleri İzmir'deki İngiliz Konsolosun kulağına gidiyor, ben de İngiliz belgelerinden öğreniyorum. -bu belgeyi, İngiliz belgelerinde ****** diye benim 8 ciltlik bir kitabım var, onun 5'inci cildinde var- Sayın Büyükelçi Aktan gayet yerinde bir saptamayla "Bu iş Balkanlar'da ve Kafkaslar'da başladı, sonra Anadolu'ya kaydı" dedi, yani Türklere karşı yapılan katliamlar.
Buna, ben de şu eklemeyi yapayım: Bu işin temelinde milli devlet felsefesi yatıyor. Durup dururken katliam yapılmıyor. Bir milli devlet felsefesi var, bu milli devlet felsefesinin en basite indirgenmiş şekli; "Her milletin, etnik toplumun bir devleti olacak. Her etnik milli devlet içinde yalnız bir millet olacak" Yani Yunanistan kurulursa yalnız Yunanlılar olacak. Böyle olunca, yani bu radikal görüş böyle olunca; oradaki Türkler'e ya yok olmak, ya def olmak düşüyor. Başka yolu yok.

Balkanlar'da bunun uygulaması, bunun çok acıklı uygulanması oluyor ve Yunan ayaklanmasıyla Mora'daki 1821'de başlayan Yunan ayaklanmasıyla -onlar bağımsızlık savaşı diyorlar- başlıyor ve çok feci bir şekilde katliamlar yapılıyor. Orada yeterince askerimiz yoktu ve bizim halkımız küçük küçük kalelere sığındılar ve teker teker o kalelerden anlaşmayla teslim alındılar ve teslim alınır alınmaz hepsini katlettiler. Mora'nın merkezi Treephollyche şehriydi. Treephollyche'de o tarihte 1821'de 35 bin Türk vardı, anlaşmayla teslim oldular. Çünkü aylarca aç kaldılar ve teslim oldular, hatta teslim almak için şu şantajı da yaptılar: Kalenin önünde bizimkilerin, kalenin içindeki olanların görebileceği yerde, "Teslim olmazsanız hepsini öldüreceğiz" diyerek, teker teker 60 Türk'ü öldürdüler. Bu manzaranın yanında 400 tane de Avrupalı subay var. Yunan ayaklanmasını, biz yalnız Yunanlılar yaptı zannediyoruz.

Bütün Avrupa'dan Helenler, Fil Helenler, dalga dalga para yardımı, subay yardımı, asker yardımı gönderdiler. Şu kitap "Drees my that grease my steel be free" bu söz, İngiliz şairi Byron'un bir şiirinden alınmıştır. Byron, Yunan ayaklanmasına katılmıştır ve orada hastalıktan ölmüştür. Bunu yazan da gene bir Yunan dostu Flalen'dir, fakat bunun içinde Türk katliamlarına dair korkunç, tüyler, ürpertici şeyler vardır. Mesela 9 Ekim 1821'de Treephollyche teslim alınıyor, aynı gün 10 bin kişi katlediliyor. Zenginler bir tarafa ayrılıyor, onlardan hayatlarına karşılık servetlerini, paralarını alma hesaplanıyor ve bir kısmı "servetini nereye sakladın" diye işkenceyle öldürülüyor. Bir kısmı kurtulmayı başarıyor, Hamdullah Suphi Tanrıöver'in sülalesi bunlardandır. Suphi Paşa'nın sülalesi, bu para karşılığı canlarını kurtarmış olanlardandır. Mısır'a gidiyorlar, Mısır'dan İstanbul'a dönüyorlar, canlarını kurtarıyorlar.

Bu, bütün kasabalarda böyle devam ediyor. Navarin Ağustos 1921'de teslim alınıyor ve katlediliyor. Bilmem Patras, Eğriboz, Zeytin, Lepantof vesaire, say say bitmiyor. Mora'nın doğusunda upuzun bir ada vardır. Eğriboz adası, şimdi buna Rumlar Kalkis Adası diyorlar, Venedikliler de Negroponte diyorlardı. Bu ada silme Türk adasıydı, hepsi katledildi. Bu katliamları ve bunu Avrupalılara gülerek anlattılar; "Türkler nerede kaldı? Ay, Türkleri yuttuk" diye. Ben Tuna vilayeti Türklerindenim, Şumnu sancağındanım. 1877-1878 savaşında benim dedem Tuna cephesinin Karahasanköy muharebesinde şehit düşmüş. Onun kızı, babaannem; 8 yaşında öksüz, yetim kalmış. Ben onun şeylerini dinledim, kulaklarımda hâlâ çınlıyor. Mesela bir olay; bizim o bölgeden yaklaşık 50 küsur köy, Ruslar gelirken göçe kalkışıyorlar, Ruslar Ziştoy'dan giriyor, batıdan, bizim mıntıkaya göre batıda kalıyor. Batıdan Osman Pazarı'na doğru, bizimkiler Osman Pazarı'na doğru yürüyorlar, Osman Pazarına gelince ikiye ayrılıyorlar. Birisi Varna'ya gidelim, Varna'dan gemiyle kendimizi Anadolu'ya, İstanbul'a kendimizi atalım. Bir kısmı güneyde Edirne'ye ulaşalım diyorlar, Kazan geçidi var orada Kotel diyorlar, Kazan geçidi. Bu 30 köyün ahalisi Kazan geçidine gidiyor ve bir tek kişi kurtulmuyor, Kazan geçidinde Rus kazaklarıyla Bulgar çeteleri beraber şey ediyorlar, yalnız henüz konuşma bilmeyen 1-2 yaşlarındaki küçük çocuklar alınıyor, Tırnav'da Bulgar ailelerine dağıtılıyor ve bunlar Bulgarlaştırılıyor. Bu olayı, bana çok sonra anlattılar. Oraya gelince bizimkiler susuyorlardı, "Ne oldu?" Babaannemin bir lafı vardı, "Canımızı Edirne kırığına atamadık ki, kaldık ki" Edirne kırığı dediği Trakya idi, Trakya lafını bilmezdi, Edirne kırığı derdi; yani Edirne kırığına canlarını atabilirlerse. Ama Edirne kırığına canlarını atanlarda nasıl oldu?

Bu işin nasıl organize edildiğini, ben üç yıl kitap yazdım. Sırf üç yıl için, Rumeli'den Türk göçleri ve bu olayı anlatan, sırf bu olayla ilgili, yani 93 Harbi'ndeki. Bu annemin anlattığı, ben sonra tarihçi oldum güya, tarihçi olacağım, asistan oldum, bakıyorum, karıştırıyorum o dönemin kitaplarını, işte Şıtka var, askeri tarihte Plevne var, siyasi tarihte de Ayastefonos Anlaşması var, Berlin Anlaşması var. Bizimkiler hiç yok, insan yok. Sanki boş bir alanda iki ordu savaşıyor, fakat insan yok. Halbuki bunu araştırmayı yaparken de Fransa dedi. Fransızlar tarihin sosyal tarafına bakıyorlar, mesela büyük ihtilalde Bastiy zindanına saldırırken, şöyle bakıyorlar: "Vay o tarihte Bastiy Bölgesinde ne kadar ekmek fırını vardı, ne kadar nüfus vardı, kaç kişi açtı, nasıl yaşıyorlardı?" Bunları anlatıyorlar, halbuki bizde bu taraf hiç yok ve Yunan ayaklanmasında, o Yunan ayaklanmasında bütün Mora'daki Türkleri kılıçtan geçirdiler. Bizim ne sanatımıza yansımıştır, ne edebiyatımıza yansımış, ne de tarihimize yansımıştır. Ver De Laukre diye ünlü bir Fransız ressamı vardır, o savaşta, güya o da imajına hayalin "Sakız Adası'nda Rumları katletmişiz" diye, "Sakız Katliamı" diye bir tablosu vardır, Louvre Müzesinde sergilenir. Hani bizim tablolarımız? Hani bizim edebiyatımız? Şair Azam Hamit, yarı uzun ömründe, mesela bir örnek olarak söylüyorum, uzun ömründe 85 yıl yaşamıştır, Allah rahmet eylesin, yarım asırda altı tane savaş görmüştür. Altı savaşta altı satır yazmamıştır, ama Endülüs'ü anlatmıştır, Pencap'ı anlatmıştır, Tarık'ı anlatmıştır, hayal dünyasında dolaşmıştır. Bu mudur edebiyatımız? Bu mudur? Yani Rus edebiyatına bakıyoruz, Harp ve Sulh'u yazıyor, kendi tarihinden örnek alıyor. Benim tarihim havalarda dolaşıyor, benim edebiyatım. Müziğimde yok, edebiyatımda yok, kültürümde yok ve bu kitabı da okuyan yok. "Kerpiç keper kitap yazılmıyor, Reedable Size'lı kitap yaz da okuyalım" diyorlar.

Rusların bu 93 Muharebesini, 93 Savaşını 1877…Savaşını hazırlarken, başka Türk-Rus savaşlarında olmayan bir şey yapıyorlar. Biliyorsunuz, bir düzine savaşımız vardır Güney Türkleri olarak. Kazan Türkleri'nin de 25 tane savaşı vardır Ruslarla, bizim de 12 tane savaşımız var, ama ötekilerde olmayan bir şey yapıyorlar. 76 yılında daha savaşa bir yıl varken, Bulgaristan Mülki İdari Teşkilatı diye bir teşkilat kuruyorlar. Bir taraftan Başkomutanlık var girecek, ama Başkomutanlığın yanı sıra bir tane sivil örgütleme şeyi var. Bunun başında da gayet gaddar bir Pandislavist adam koymuşlar, Prens Vladimir Çaykaski diye. Bunlar daha savaş başlamadan önce masaya yatırıyorlar Osmanlı İmparatorluğu'nun Tuna ve Edirne vilayetlerini. Tuna vilayeti, biliyorsunuz Balkanın kuzeyinde, Tuna'yla Balkan Sıradağları arasında, Edirne vilayeti de, Balkan Sıradağlarından Ege'ye kadar bölüm. Bir yatırınca şunu görüyorlar: Tuna vilayetindeki nüfus 1130000 Bulgar var, 1125000 Türk var Tuna'da. Güneyde Edirne vilayetinde ise, Bulgarların nispeti daha az, Türkler daha da yoğun. Bir de toprak mülkiyetine bakıyorlar, toprak mülkiyetini inceliyorlar, Tuna vilayetinde işlenebilen toprakların yüzde 75'i Türklerin elinde, yüzde 25 Bulgarların. Birinci prensip; "Böyle bir yerde üniter bir Bulgar Milli Devleti kurulamaz" Bunu yazıyorlar, Rus belgelerinden kendi konuşmalarından bunları inceledim. Fransa'da bunların hepsini buldum, Rusçalarını da. Rusça, Bulgarca da biliyorum ben. Onların orijinal kaynaklarından yararlandım.
Diyorlar ki; Prens Çaykaski "Bu nüfusu buradan ya def etmek lazım, ya yok etmek lazım." Mutedil insanlar da var grupta. "Nasıl olur, olacak şey mi, Avrupa ne der?" diyor. Çaykaski'nin aynen lafı "Avrupa'nın bana söyleyeceği sigara dumanı kadar gelmez." Vız gelir, tırıs geçer demek, yani Türkçe'si bunun ve ekliyor "Yumurta kırmayı göze alamayan, omlet yiyemez" diyor ve devam ediyor "Tarihi anlarda, tarihi kararlar vermek lazımdır. Türkleri, ilk akla gelen şey nüfus mübadelesi yaparsın, madem ki kuracağın Bulgar devletinin içinde bu kadar Türkleri istemiyorsun, güneydeki Bulgarları kuzeye al, kuzeydeki Türkleri de güneye gönder."diyor, Bu kafalarında hiç yok. İki şey düşünüyorlar. Birincisi ve uygulamaya da başlıyorlar; Tuna vilayetinden ve Edirne vilayetinden Türkleri, Rusya içine dağıtmak. Bunun küçük çapta uygulamasına da başlıyorlar. Savaşın ilk aylarında esir aldıkları askerlerle birlikte sivil halkı da toplayıp gönderiyorlar. Buna Savunma Bakanı Milutın engel oluyor. "35 milyon insanı sen sürebilir misin? Sen söyle olacak iş miydi senin yapacağın şey?" diyor. Daha sonra sürgün kalıyor.

Bu defa bunları göç ettirmek. Ama göç ettirmek için de toprağına bağlı bir insan, kitle kolay kolay göç etmez, yani kolay değildir bir insanı göç ettirmek. Bir berber olsa, küçük sanatkâr; çantasını alır her yerde sanatını icra eder. Ama toprağa bağlı kişinin göç ettirilmesi zor. Bunun için üç aşamalı bir şey hesaplıyorlar. İlkönce Bulgar Gönül Tavırları kuruyorlar, bunları silahlandırıyorlar; Türklerin üzerine bunları saldırıyorlar, ama emin değiller, "Bulgarların gücü yetmez buna, bu Türkleri buradan söküp atmaya" diyorlar.

İkinci aşama; Türklerin üzerine Don Kazaklarını salıyorlar. Don Kazakları süvari ve mızraklı insanlar; bunlar büyük ordu birliklerinden ayrılıp, 30 kilometre, 40 kilometre, 50 kilometre içerlere dalıyorlar, köylüleri vuruyorlar. Bunun izahını da şöyle yapabiliriz diye düşünüyorlar: "Bunların nasıl olsa başı bozuk, bunlar kontrolden çıkmış, yani Başkomutanlık bunlara hükmedemedi falan" diye bunu tevhil etme yolunu da önceden düşünüyorlar, ama bu da yetmezse o zaman büyük Rus ordusu devreye giriyor ve Rus ordusu Türkleri defetmek için birkaç kere devreye giriyor. Önce, bir gece yarısı Ziştovi'den Tuna'ya atlıyor Ruslar. Tuna kıyısında bulunan Ziştovi kasabasındaki Türleri temizliyorlar Rus Ordusu. Daha sonra birçok köy ahalisi Ruslar'dan kaçarak Bela Ormanı'na sığınıyor. Rus Ordusu Bela Ormanındaki kitleleri de temizliyor, ondan sonra daha büyük bir katliam 1878 Ocak'ında Edirne-Harmanlı arasında büyük bir göçmen kafilesi Edirne'ye ulaşmaya çalışıyor. -Yabancı gözlemcilerin, muhabirlerin tahminine göre 50-60 bin insan var bu göç kafilesinde- General Burkov ordusu öncü kuvvetleri bu kafileyi, bu kitleyi top atışıyla imha ediyor ve sonra da "Soran olursa, bunları asker zannettik" diyor. Bazı fotoğrafları da, gravürleri de yayınladılar o zaman.

Benim tahminim, tabii kesin rakam bulmak zor, biz Osmanlı istatistiğini gerçek anlamda Cumhuriyet'te yerleştirdik. Parasının hesabını bilmeyen hacı ağa gibi, nüfusunu da tam bilmeyen, sayımını suyumunu bilemeyen, bir de o kargaşa içinde tam sayıyı tespit etmek zor, ama yabancı belgelerde, -bu kitapların çoğu yabancı belgelere dayanıyor- benim tespit edebildiğim kadarıyla, yani yaklaşık olarak 1.5 milyon kişi, yani bunlar göç edenlerle birlikte, fakat yarım milyonu geçiyor.

Bana 15 dakika veriliyor, yalnız Ermeni meselesinde benim 16 cilt kitabım var. Bunların adlarını söylemek bana yetmez.
Peki, teşekkür ederim.

OTURUM BAŞKANI- Sayın Şimşir çok teşekkür ederim. 15 dakika değil, tam 20 dakika verdim size; çünkü o kadar heyecanlı ve güzel konuşuyordunuz ki kesmeye kıyamadım.

Şimdi, Sayın Sarınay meslektaşımıza söz vereceğim 15 dakika tabii. Devlet Başbakanlık Arşivi Genel Müdürü; arşivlerimizde bulunan Ermenilerle ilgili çok değerli dokümanlar yayınladı cilt cilt. Böylece Ermenilerin "Türkiye Cumhuriyeti arşivlerini açmıyor, çalışamıyoruz falan" yaygaraları bir ölçüde bitirilebildi. Bilmiyorum bize karşı yapılan katliamlarla ilgili çalışmalar oldu mu, yayınlar oldu mu? Şimdi kendisinden bizzat bu konuları alacağız.
Buyurun efendim.

Doç. Dr. YUSUF SARINAY (Başbakanlık Devlet Arşivi Genel Müdürü)- Sayın Rektörüm, değerli konuklar; bu dağıttığımız çizelge bizzat biraz önce Hikmet Özdemir hocamın da bahsettiği belgeli, tutanaklara bağlı olan katliamların listesidir. Hemen peşine de doğrudan tespit edilemeyen, yani kimin öldürüldüğü tespit edilemeyenlerin listesi vardır, aşağı yukarı tespit edilebilen sivil Türk'ün ölümü Anadolu'da bir milyon civarındadır aslında. O gerçeğin altını çizdikten sonra konuma dönmek istiyorum.

Efendim, çok değerli konuşmacılardan sonra söz almak benim için elbette bir dezavantaj. Ben biraz teorik bir yaklaşımdan belgelere geçmek istiyorum.

Hepimizin bildiği gibi, tarihin amacı sebep-sonuç ilişkisi içinde olayları belgelere dayanarak, gerçeklere mümkün olduğu kadar yaklaşarak ortaya koymak ve değer yargısını okuyucuya bırakmaktır. Hele yazılan tarih geçmişi olduğu kadar, toplumların bugününü de ilgilendiriyorsa ve de etkiliyorsa; çok daha dikkatli, çok daha objektif olmak zorundayız. İşte bu, genel tarih metodolojisiyle olaya yaklaştığımızda bugün Batı'da Ermeni ve Yunanlının gözüyle yazılan tarihler gerçekten bilimsel temellerden ziyade, tamamen sübjektif bir zemine kaymaktadır. Bir anlamda tarih, olayları belli bir sebep-sonuç ilişkisi içerisinde ortaya koyan, kendi içinde tutarlı olan bir bilim olmaktan çıkmış, Ermeni ve Yunan propagandacılarının önyargılı birtakım Batılıların işlerine gelen argümanları çekip çıkardıkları bir bilgi ambarı olarak kullanılmakta, âdeta tarih tutsak edilmektedir. İşte şu anda tartıştığımız konu, bir anlamda dünyada yaratılan bu suni tarihin bir sonucudur. Buna nereden gelinmiştir? Elbette, 19-20'inci Yüzyıl dünyasında Batılı büyük devletlerin, emperyalist devletlerinin Osmanlı İmparatorluğunu parçalamak amacıyla yürüttükleri politika çerçevesinde ele alanların azınlıkları, Gayrimüslimleri, o dönemdeki Gayrimüslimleri kullanmak için yarattıkları Türk imajının bir sonucudur.

Burada İmparatorluğun içinde bulunan çeşitli ırk, dil ve inançlara sahip topluluklar, bir yandan işletilen bu propagandanın konusu, diğer yandan da yaratıcısı ve yapıcısı durumuna gelmiştir. Osmanlı ülkesindeki çıkarları için bu toplumu kullanan Batılılar Osmanlı İmparatorluğunu paylaşırken de; "Doğu'da kurtarılması gereken Hıristiyanlar var, Barbar, medeniyetten yoksun Türklerin elinden bunları kurtarmak için bölgeye gidiyoruz" propagandasıyla bütün dünyayı kandırmışlardır. Bu yaygın propaganda, Birinci Dünya Savaşı sonunda vahşi, medeniyetten uzak Barbar Türklerin önce Avrupa'dan, atılması, daha sonra da Anadolu'da yaşamalarına dahi izin verilmemesi gereken bir toplum olarak tasvir edilmektedir. Bunu maalesef Sevr'in hazırlık aşamasında, Paris Barış Konferansı'nda, Londra konferanslarında açık bir şekilde görüyoruz, İngiliz Başbakanı Lloyd George'un Fransız Başbakanı Clamenson'un söylemlerinde açık ve net bir şekilde görmek mümkündür.

1821-1922 arasında hemen hemen nüfusunun 1/5'şini kaybeden, büyük bir kısmını ölümle kaybeden bir millet olarak kendi şehitlerimize, ölülerimize karşı herhangi bir hak iddia edemeden; bir de dünyada katliam yapan, değişik ulusları soykırıma uğratan bir toplum durumuna düşürdü propaganda ağı bizi. Halbuki, baktığımız zaman Ermeni konusunda durum nedir? 1915 Ermeni tehciri, bir defa Batılıların söylediği gibi ihtimal dahilindeki bir isyana karşı yapılmış bir şey değildir, zaten Van'da başlamış bir isyan vardır, Sarıkamış'ta Türk Ordusunun dağılması üzerine Rus Ordusunun bu boşluktan ilerlemesi, hemen hemen tamamıyla Ermeni komitacılarının, Ermeni gönüllü birliklerinin Rus Ordusuna yaptığı öncülük ve rehberlikle biliyorsunuz, Rus Orduları Doğu Anadolu'yu işgal etmiştir. İşte sevk ve iskân böyle bir ortamda karar alınmıştır, kaçınılmaz bir karar olarak alınmıştır.

Diğer taraftan baktığımızda, zaten katliam ve soykırım için gerekli olan siyasi, sosyo-psikolojik önyargılar, küçümseyici yaklaşım ve ifadeler, ayrımcılık Osmanlı Türk kültüründe zaten yoktur. Batı'da var olan bu ayrımcı, sömürgeci, asimilasyoncu yaklaşım eğer Osmanlı Türk kültüründe olsaydı, 600 yıl içerisinde Türkiye'de Ermeni veya Rum'un kalmaması gerekirdi. Galiba Batılı'lar kendi kültürlerinde varolan bu anlayışı bir anlamda kendi suçluluklarını örtbas etmek, yanlarına Türkleri de alarak belki de, günahlarını hafifletmek istiyorlar.
Alıntı

İşte, bu suçlamalara karşı Osmanlı Devleti gayet açık ve net bir şekilde -olaylara girmeyeceğim, iki örnekle geçip diğer bölüme geçmek istiyorum- daha Birinci Dünya Savaşı içerisinde gerçekten Ermeni iddialarının araştırılması için, Birinci Dünya Savaşına katılmayan Batılı Devletlere İspanya, Hollanda, Danimarka ve İsveç'e gönderdiği notalarla gelip, bizzat olaylar daha yeniyken, -1918 sonu, 1919'dur- bu olayların cereyan ettiği bu notaların verildiği sırada ikişer hukukçu gönderilerek bizzat olayları yerinde tahkik etmesini ister, Ne yazık ki İngilizlerin baskısıyla bu ülkeler hukukçu göndermez. Çünkü İngilizler Anadolu coğrafyasında kışkırttıkları, yarattıkları olayların bizzat kendilerinin suçlarının ortaya çıkmasından endişe ederler; İngilizler, Fransızlar. Çünkü o sırada, hukukçuların geleceği sıra Fransızlar Güneydoğu Anadolu'da, Çukurova'da katliamla meşgullerdir.
Bu teklifi Sadrazam Salih Paşa 17 Mart 1920 yılında tekrar etmiştir. Üstelik bu defa İstanbul'daki itilaf devletleri yüksek komiserleri de teklif etmiştir. Gene hiç kimse gelmemiştir. Bu girişimler belki o günlerde başarılı olsaydı, belki de bugün bütün dünyada bu propagandalar olmayacaktı. Zaten İngiliz ve Fransızlar o günün şartları içerisinde malum;İstanbul'da bütün ileri gelenleri tutuklamışlar, bir kısmını Malta'ya sürmüşler; Divanı Harpler'!de yargılamışlar, Sayın Büyükelçim Bilal Şimşir bey'in değerli kitabı "Malta Sürgünleri"nde ortaya koyuyor. Malta'dakileri yargılamak için, bırakın 2.5-3 yıl Osmanlı Arşivini didik didik etmişlerdir, bunun bugün hâlâ izleri vardır, Amerika ve İngiliz Arşivlerinde de belgeler aramışlardır, bu insanları suçlu bulabilecek tek bir delile dahi rastlamamışlardır. Bu konuyu 1920'de kapatan İngiltere, Fransa acaba bugün niye açmaktadır. Bunun üzerine ciddi ciddi düşünmek lazım. O gün belge olsaydı zaten yargılayacaklardı, bu insanları belki idam edeceklerdi hepsini.

Olayın bu cephesini de dikkate almak gerekir. Divanı harplerdeki bütün siyasi baskılara rağmen bir katliam suçlusu bulamamışlardır. O günün kavramıyla kullanıyorum, gerçi Sayın Büyükelçim artık soykırım kavramını da kullanmaya başladı, ama ben henüz girmek istemiyorum orası farklı. İşte olaylar böyleyken, biz bütün Türk milleti olarak suçlanırken, madalyonun öbür yüzüne baktığımız zaman, yani objektif, arşiv belgelerine baktığımız zaman; bu sadece Türk Arşivleri değil, Sayın hocamız Hikmet Özdemir'in de Başkanı olduğu Komitenin bütün dünyanın arşivlerinde yaptıkları araştırmalar var. Bütün belgeleri karşılaştırdığımız zaman gerçekten, objektif olarak belgelere ve olaylara bakılacak olsaydı, işte o zaman adalet sadece Ermenilerin değil, Türklerin de çektiği acıları müfredata dahil etmeyi talep edecekti.

İşte belgelere dayalı bu araştırmalar bize şunu gösteriyor: Bizim Genel Müdürlüğümüzün yayınladığı birkaç yayından bahsedeceğim, diğer konular çok geniş, zaman sınırlı. Bizzat belgelere dayalı olarak büyük bir kısmının ismi, soyadı dahil, köyü, soyu sopu her şeyi bellidir, kim tarafından öldürüldüğü bellidir, çünkü tutanaklara bağlanmış. Doğrudan delilli olan 523 955'tir, bizzat delille tespit edilen. 500 bin
Alıntı